Kẹo dừa Bến Tre từ lâu đã gắn liền với ký ức tuổi thơ của biết bao thế hệ con dân Bến Tre, trong đó có cả những thế hệ đã tóc bạc pha sương như bà, như mẹ. Theo nhịp thời hạn, kẹo dừa trở thành thức quà đặc sản nổi tiếng cho khách du lịch, là món đặc sản nổi tiếng mà mỗi người con của Bến Tre luôn tự hào để nói về, để san sẻ cùng bè bạn ở khắp mọi miền quốc gia. Kẹo dừa Bến Tre cũng có nhiều câu truyện nổi tiếng và mê hoặc kể về hành trình dài lưu giữ làng nghề và thiết kế xây dựng tên thương hiệu. Sau đây mời bạn cùng Hương Sắc Miền Tây tò mò những câu truyện về kẹo dừa Bến Tre .
Lịch sử kẹo dừa Bến Tre
Hồi đó, tôi vẫn thường hay ngồi nghe mẹ kể chuyện trốn nhà theo bạn bè của mẹ để đi xem các cô gói kẹo dừa rồi bị ngoại đánh. Mẹ nói, “các cô gói khéo lắm, nhanh đến mức không thấy cả tay, nhìn hoài không biết chán”. Lời kể của mẹ đã gieo lớn trong tôi một hạt mầm về sự ngưỡng mộ, thần tượng hóa các bà, các mẹ, các chị- những người con gái Bến Tre cần cù, tỉ mẩn, khéo léo. Lớn lên một chút, tôi bắt đầu suy nghĩ về câu hỏi kẹo dừa Bến Tre có tự bao giờ? Bắt nguồn ở đâu? Để rồi theo dòng chảy của thời gian đã trở thành đặc sản nơi quê hương xứ dừa Đồng khởi.
Theo một số ít nguồn t ư liệu về kẹo dừa từ Wikipedia, kẹo dừa Bến Tre có nguồn gốc từ huyện Mỏ Cày, người tiên phong làm ra kẹo là bà Nguyễn Thị Ngọc, sinh năm 1914. Kẹo dừa lúc đó có tên là kẹo Mỏ Cày. Năm 1970, bà Nguyễn Thị Vinh, sinh năm 1945, cư ngụ tại thị xã Bến Tre, thay đổi mới cách chế biến kẹo. Bà xây dựng cơ sở sản xuất kẹo dừa Thanh Long, cơ sở tiên phong ở thị xã Bến Tre, và từ đó tạo ra tên thương hiệu tiên phong cho kẹo dừa Bến Tre .
Nghệ nhân tạo nên tinh hoa “dừa”
Nguyên liệu làm kẹo dừa gồm: nước cốt dừa, đường và mạch nha. Muốn làm kẹo ngon, khâu chọn nguyên liệu rất quan trọng. Dừa là nguyên liệu quan trọng nhất, loại thường được chọn là dừa khô lựa trái “rám vàng” mới vừa hái xuống. Vì trái dừa mới bắt đầu khô này có hương vị đặc trưng, nước cốt có độ ngọt thanh. Đường nấu kẹo phải chọn loại đường mới, có màu vàng tươi. Thóc nếp dùng để nấu mạch nha phải là nếp tốt, hạt to chín đều. Để nảy mầm thóc phải được tưới bằng nước mưa sạch rồi đem nấu lấy mạch nha. Thợ nấu mạch nha cũng phải là thợ lành nghề điêu luyện.
Kẹo dừa khởi đầu chỉ là những nguyên vật liệu cơ bản, cung ứng nhu yếu tiêu thụ trong tỉnh để làm quà tặng Tặng cho bè bạn, người thân trong gia đình. Song, với sự phát minh sáng tạo của người nghệ nhân làm kẹo dừa, ngày càng có nhiều nguyên vật liệu mới được thêm vào như sầu riêng, đậu phộng, cacao, lá dứa, … tạo nên nhiều mùi vị đặc biệt quan trọng, làm cho ai đã từng thử qua không khỏi vấn vương gợi nhớ .
Kẹo dừa vươn tầm thế giới
Cùng với sự tăng trưởng, những tên thương hiệu kẹo dừa Bến Tre không ngừng nâng cấp cải tiến loại sản phẩm, đa dạng hóa nhiều mẫu mã, mẫu mã ngày càng mê hoặc người mua. Với truyền thống lịch sử sản xuất xưa, kẹo dừa luôn chú trọng về chất lượng, chữ tín luôn đặt lên số 1, không sử dụng chất dữ gìn và bảo vệ, đường hóa học và những chất cấm. Với sự thanh khiết như đất và người ở cái nôi sinh ra nó, nhờ vậy kẹo dừa Bến Tre đã xuất hiện ở những thị trường trong cả nước và còn xuất khẩu sang nhiều vương quốc Châu Á Thái Bình Dương, Châu Âu và Châu Mỹ .
Tuy nhiên, chính sự phát triển này đã đặt ra một thách thức mới- một thách thức gắn với cuộc chiến giành lại thương hiệu bị làm giả ở Trung Quốc đầu những năm 1998 của thương hiệu kẹo dừa cô Hai Tỏ. Cuộc chiến này đã tạo nên cảm hứng rất lớn, truyền động lực cho những thương hiệu Việt trong quá trình gầy dựng và phát triển thương hiệu của mình trên đấu trường vươn ra thị trường quốc tế.
Các làng nghề làm kẹo dừa nổi tiếng ở Bến Tre
Hiện nay, Bến Tre hơn 180 cơ sở sản xuất kẹo dừa với sản lượng mỗi năm lên đến hàng chục ngàn tấn. Các làng nghề làm kẹo dừa tập trung chuyên sâu đa phần tại huyện Mỏ Cày Nam, Mỏ Cày Bắc, Châu Thành, thành phố Bến Tre. Một trong số những làng nghề nổi tiếng nhất đó là làng nghề kẹo dừa ở phường 7 của thành phố Bến Tre. Từ vòng xoay Tân Thành, hành khách đi thẳng theo Đại lộ Đồng Khởi để vào TT thành phố Bến Tre. Đến vòng xoay chợ Bến Tre hành khách rẽ phải qua đường Cách mạng Tháng Tám, sau đó đến vòng xoay chợ Ngã năm, đi theo đường Nguyễn Văn Tư đến phường 7 du lịch thăm quan làng nghề làm kẹo dừa .
Cùng với sự hiện đại hóa trong máy móc, trang thiết bị, kẹo dừa ngày càng được làm ra với hiệu suất rất cao. Song, kẹo dừa bằng tay thủ công vẫn luôn giữ được giá trị văn hóa truyền thống không chỉ trong nước mà còn ở cả thị trường xuất khẩu, đặc biệt quan trọng là Trung Quốc. Chính thế cho nên, dọc những tuyến đường về Bến Tre có khá nhiều xưởng sản xuất kẹo dừa tổ chức triển khai cho khách du lịch thăm quan shopping và theo dõi tiến trình sản xuất kẹo dừa truyền thống cuội nguồn. Đây được xem là một chiêu thức không những lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử, mà còn là dịp để hành khách đặt thêm niềm tin vào những viên kẹo được tạo ra một cách tự nhiên từ những nguyên vật liệu sạch và quá trình sản xuất hợp vệ sinh theo tiêu chuẩn
Kẹo dừa hiện nổi tiếng với hàng loạt những tên thương hiệu nổi tiếng như Hồng Vân Bà Hai Tỏ, Thanh Long, Ngọc Mai, Tuyết Phụng, … Với chất lượng mẫu sản phẩm cao, Chi tiêu tương đối rẻ và phong phú sự lựa chọn về mẫu mã, mùi vị, chắc như đinh đây là thức quà không hề thiếu cho những hành khách đặt chân đến với xứ dừa Bến Tre .